Back-up van een thuisbatterij: hoe werkt het en waarom is het zo belangrijk?

Steeds meer huishoudens kiezen voor een thuisbatterij om energie op te slaan, slim te handelen op de energiemarkt of het eigenverbruik te verhogen. Maar één functie wordt nog vaak onderschat: back-up vermogen. Een thuisbatterij kan namelijk niet alleen energie opslaan — hij kan je woning ook van stroom blijven voorzien bij een stroomuitval.

In deze blog leggen we stap voor stap uit hoe de back-upfunctie werkt, wat je ermee kunt voeden, welke hardware je nodig hebt en waarom dit een van de waardevolste eigenschappen van een moderne thuisbatterij is. Systemen zoals de Enphase IQ Battery 5P staan bekend om hun snelle omschakeling en betrouwbare hele-huis back-up.

Wat is back-up van een thuisbatterij?

De back-upfunctie zorgt ervoor dat jouw woning (of een deel ervan) automatisch blijft draaien wanneer het elektriciteitsnet uitvalt.

👉 Zonder back-up: alles valt uit
👉 Met back-up: de batterij neemt het automatisch over

Deze functie wordt ook wel noodstroom, EPS (Emergency Power Supply) of UPS-functie genoemd — afhankelijk van de fabrikant.

Hoe werkt back-up precies?

De werking van een back-upsysteem bestaat uit drie belangrijke stappen:

1. De batterij detecteert dat het net uitvalt

Een moderne thuisbatterij is via de omvormer verbonden met het elektriciteitsnet. Zodra de omvormer merkt dat:

  • de netspanning wegvalt
  • de frequentie afwijkt
  • er een storing optreedt

schakelt hij binnen milliseconden over op back-upmodus. Dit gebeurt volledig automatisch — vaak merk je er niets van.

2. De omvormer koppelt de woning los van het net

Bij stroomuitval moet de woning elektrisch worden losgekoppeld van het openbare net. Dit heet grid isolation.

Waarom?
Zonder loskoppeling zou de batterij stroom terug het net in sturen — gevaarlijk voor monteurs die een storing proberen te verhelpen.

Een back-upgeschikte batterij doet dit automatisch via een:

  • back-upmodule
  • automatische omschakelaar
  • ATS (Automatic Transfer Switch)

3. De batterij levert stroom aan geselecteerde groepen of aan je hele woning

Vanaf dit moment voedt de thuisbatterij de woning alsof het een eigen mini-energiecentrale is. Er zijn twee soorten back-up:

A. Basis-back-up (noodgroepen)

Hierbij sluit je alleen de belangrijkste groepen aan, zoals:

  • koelkast en vriezer
  • modem en wifi
  • verlichting
  • laptop/werkplek
  • circulatiepomp
  • beveiligingssystemen

Voordelen:

  • veiliger
  • goedkoper
  • batterij gaat langer mee

B. Whole-home back-up (volledige woning)

Hierbij neemt de batterij het hele huis over, inclusief zware apparaten.

Voordelen:

  • volledige autonomie
  • geen merkbare stroomuitval

Nadelen:

  • zware omvormer nodig
  • batterij raakt sneller leeg
  • zwaardere ATS nodig

Wat kun je verwachten tijdens back-upbedrijf?

Niet alle apparaten kunnen altijd tegelijk worden gevoed. De prestaties hangen af van:

  • het vermogen (kW) van de batterij
  • het omvormervermogen
  • de capaciteit (kWh) van de batterij

Voorbeeld: een batterij met 5 kW vermogen kan maximaal 5000 watt leveren. Grote verbruikers zoals een inductiekookplaat, warmtepomp of wasdroger kunnen dit snel overschrijden. Daarom worden deze apparaten meestal niet aangesloten op back-upgroepen.

Hoe lang kan een thuisbatterij back-up leveren?

Dit hangt af van de batterijcapaciteit én van je verbruik.

Voorbeeld:

  • Batterij: 10 kWh
  • Back-upverbruik: 500 watt gemiddeld

Rekenvoorbeeld:
10.000 Wh / 500 W = 20 uur noodstroom

Gebruik je alleen essentiële apparaten? Dan kan een batterij zelfs meerdere dagen meegaan.

Kunnen zonnepanelen blijven werken tijdens een stroomuitval?

Ja — maar alleen met back-upondersteuning. Normale zonnepanelen schakelen bij stroomuitval automatisch uit (wettelijk verplicht). Maar met een back-upgeschikte thuisbatterij en grid isolation kunnen zonnepanelen:

  • blijven produceren
  • de woning blijven voeden
  • de batterij blijven opladen

Dit maakt je systeem veel duurzamer tijdens langdurige storingen.

Waarom is back-up zo waardevol?

  • Bescherming tegen stroomstoringen — storingen komen vaker voor door netcongestie.
  • Betrouwbaarheid voor thuiswerkers — internet, servers en domotica blijven werken.
  • Comfort en veiligheid — verlichting, verwarming en alarmsystemen blijven actief.
  • Essentieel bij medische apparatuur — levensbelangrijke apparaten blijven functioneren.
  • Volledige autonomie met zonnepanelen — zelfs tijdens ernstige storingen.

Back-up werkt alleen met de juiste componenten

Niet elke batterij kan back-up leveren. Je hebt nodig:

  • een batterij met back-upondersteuning
  • een hybride of back-upgeschikte omvormer
  • een automatische omschakelaar (ATS)
  • een aangepaste groepenkast
  • eventueel aparte noodgroepen

Een specialist kan precies aangeven welk systeem geschikt is voor jouw woning en verbruik.

Conclusie: back-up maakt jouw thuisbatterij écht compleet

Een thuisbatterij is veel meer dan alleen opslag. De back-upfunctie geeft je:

  • zekerheid
  • onafhankelijkheid
  • comfort
  • bescherming tijdens stroomuitval

In combinatie met zonnepanelen en een EMS kan jouw woning zelfs volledig autonoom blijven werken — ook wanneer het elektriciteitsnet plat ligt.

Wil je weten welke thuisbatterij de beste back-upfunctie biedt? Bekijk geavanceerde oplossingen zoals de Enphase IQ Battery 5P of vraag advies aan een specialist.

Verder lezen

Lees ook:
Welke thuisbatterij moet ik kiezen?

Terug naar blog